Oriëntatie op jezelf en de wereld - Natuur en techniek - kerndoel 41


De leerlingen leren over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en functie van hun onderdelen.

Toelichting en verantwoording

het eigen lichaam Van toepassing voor: groep 1 en 2; groep 3 en 4; groep 5 en 6; groep 7 en 8;

Inhoud voor: groep 1 en 2
  • uitwendige vorm en bouw van ledematen
  • zintuigen: gezicht, gehoor, reuk, tast, smaak
Inhoud voor: groep 3 en 4
  • van buitenaf waarneembare inwendige lichaamsdelen:
    hart, longen, spieren, botten, zintuigen
Inhoud voor: groep 5 en 6
  • ademhaling en bloedsomloop en hun functie
  • bouw en functie van het skelet
Inhoud voor: groep 7 en 8
  • werking en functie van de zintuigen
  • werking van de bloedsomloop
  • ademhaling, bewegingsapparaat (skelet en spieren)
  • voortplanting

overeenkomsten en verschillen Van toepassing voor: groep 1 en 2; groep 3 en 4; groep 5 en 6; groep 7 en 8;

Inhoud voor: groep 1 en 2
  • verschillen tussen mensen (bijv. kleur van de ogen en het haar)
    en overeenkomsten (lichaamsbouw)
Inhoud voor: groep 3 en 4
  • verschillen in uiterlijk en beweging tussen mens en zoogdier
Inhoud voor: groep 5 en 6
  • verschillen tussen mensen in het functioneren van hun zintuigen
  • overeenkomsten en verschillen in bouw van mens en zoogdier
Inhoud voor: groep 7 en 8
  • verschillen tussen mens en zoogdier in het functioneren van ademhaling en voortbeweging

bouw en voortplanting van planten Van toepassing voor: groep 1 en 2; groep 3 en 4; groep 5 en 6; groep 7 en 8;

Inhoud voor: groep 1 en 2
  • onderdelen van een plant: bloem, stengel, blad en wortel
  • ontkiemen van zaden
Inhoud voor: groep 3 en 4
Inhoud voor: groep 5 en 6
  • stekken van delen van een plant
  • functie van wortel, stengel en blad van een plant
Inhoud voor: groep 7 en 8
  • verschillende manieren van voortplanting van planten
  • bloemvormen passen bij de manier van bestuiven
  • functie van andere plantendelen (ranken van klimplanten, doornen)

voortplanting van dieren Van toepassing voor: groep 3 en 4; groep 5 en 6; groep 7 en 8;

Inhoud voor: groep 3 en 4
  • eierleggende en levendbarende dieren
Inhoud voor: groep 5 en 6
Inhoud voor: groep 7 en 8
  • verschillende manieren van voortplanting van dieren

Toelichting: Organismen

Organismen zijn in te delen in vier categorieën:

  • planten;
  • dieren;
  • schimmels;
  • bacteriën.

Bij natuur in het basisonderwijs komen van deze vier categorieën de planten, dieren en paddestoelen (verschijningsvorm van schimmels) in alle groepen aan de orde, en schimmels en bacteriën alleen in de bovenbouw als er gesproken wordt over de voedselkringloop.

Toelichting: Gedaanteverwisseling

Bepaalde dieren maken tijdens hun leven een ontwikkeling door, waarin hun uiterlijk (gedaante) enkele malen duidelijk verandert, bijvoorbeeld: ei → rups → pop → vlinder.

Toelichting: Ontdekhoek

Van een ontdekhoek is sprake als op een bepaalde plaats in de klas een "hoek" ingericht wordt met uitdagend materiaal. De kinderen kunnen zo kennis maken met het onderwerp en kunnen ook zelf met het materiaal werken.

Toelichting: Observatiekring

Een kringgesprek waarin de kinderen ook waarnemingen doen aan het materiaal, bijv. bij het zoeken naar verschillen en overeenkomsten tussen dieren.

Toelichting: Kikkerdril

Hoewel kikkers beschermd zijn, mag kikkerdril worden gebruikt ten behoeve van het onderwijs.

Toelichting: Verspreiding van planten

Planten verspreiden hun zaden op verschillende manieren, via:

  • dieren: uitwerpselen van vogels die bessen hebben gegeten of doordat vogels en andere dieren zaden in de grond verstoppen (Vlaamse gaai, eekhoorn) of doordat zaden kleven aan de vacht van dieren (kleefkruid);
  • de wind (paardebloem, esdoorn);
  • het water (gele lis, kokosnoot);
  • eigen kracht (springzaad).